Domates Yetiştiriciliğinde Damla Sulama

Domates, hem ülkemizde hem de dünyada en çok yetiştirilen bitkilerden biridir. Hem tazesi, hem de salça ve ketçap gibi işlenmiş halleri sıkça tüketilen domates, gıda endüstrisi içinde önemli bir paya sahiptir. Pazar payı son derece büyük olan bu bitkinin üretiminde verimliliği artırmak günden güne önem kazanmaktadır. Domates yetiştiriciliğinde verimliliği artırmak konusunda akla ilk olarak sulama çözümleri gelmektedir.

Domates, nemi seven, dengeli su ve besin maddesi isteyen bir bitkidir. Yeterince su almadığında üst yaprakları kıvrılır, çiçeklenme ve meyvelenme süreçleri olumsuz etkilenir. Kuraklık ve yetersiz sulama meyve kalitesini büyük ölçüde düşürür. Fazla su aldığında ise, meyve vermek yerine serpilip gelişme eğiliminde olur. Yani fazla su, çiçeklenmede gecikme ve meyve gelişiminde yavaşlamaya neden olur. Nem ve su fazlalığı ayrıca çeşitli hastalıklara ortam hazırlar ve bitkiyi zararlılara karşı savunmasız hale getirir. Fazla sulama sonucu oluşan kök çürükleri de yaygın görülen sorunlardan biridir. Tüm bunlardan hareketle, domates yetiştiriciliğinde sulamanın hem miktarının hem de istikrarının büyük önem taşıdığı ifade edilebilir. Bu noktada damla sulama son derece etkili bir yöntem olarak öne çıkmaktadır.

Neden damla sulama tercih edilmelidir?

Damla sulama, hem fazla sulamanın hem de susuzluğun beraberinde getirdiği sorunları bertaraf etmenin en verimli yollarından biridir. Domates için ideal toprak nemini sağlamak açısından etkili bir çözümdür.

Damla sulama sistemleri, suyu ve besin maddelerini bitkinin kök bölgesini hedef alacak şekilde dağıtır. Böylelikle su ve besin maddelerinin bitki tarafından emilimi kolaylaştırılmış, fazla su ve besin maddesi kullanımının önüne geçilmiş olur. Damla sulama aynı zamanda toprağın iyi havalanmasına da yardımcı olarak bitkinin sağlıklı gelişimine olanak tanır. Bunun yanı sıra az enerji ve az işçilik gerektirdiğinden, sulama maliyeti açısından tasarruf sağlar.

Tüm bu faydaları göz önüne alındığında, domates yetiştiriciliğinde damla sulamanın işletme maliyetlerinin azalmasına imkan verdiği görülmektedir. Bu da işletmeler için kârlılık artışını beraberinde getirir.

Damla sulama sistemi nasıl tasarlanmalıdır?

Damla sulama, domates ekilen toprak boyunca döşenen borular aracılığıyla yapılır. Domates ekilen her sıra için ayrı bir damlama laterali döşenmesi gereklidir. Oturak domates çeşitleri için sıra aralıklarının 70 cm civarında olması tavsiye edilmektedir. Sırık domateslerde ise yastığa ekim durumunda yastıklar arası 90 cm, yastık içindeki bitki sıra arası olarak da 50 cm bırakılması önerilmektedir.

Damlama laterali seçilirken toprak yapısı göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca borulara belli aralıklarla yerleştirilecek damlatıcıların çok yüksek debili olmamalarına dikkat edilmelidir. Domates yetiştiriciliği için, en fazla 2.0 L/h debiye sahip damlatıcılar tavsiye edilmektedir.

Sulama nasıl planlanmalıdır?

Sulama rejimleri belirlenirken, öncelikle yetiştirilmesi hedeflenen bitkinin ihtiyaçları saptanır. Örneğin, domates ilk çiçeklenme döneminde az suya ihtiyaç duyan, ancak meyve bağlama döneminde su ihtiyacı artan bir bitkidir. Meyve bağlamadan hasada kadarki dönemde ise su ihtiyacı en yüksek seviyelere ulaşmaktadır. Sulama, bu döngüye bağlı olarak planlanmalıdır. Ayrıca sulama rejimi belirlenirken, bölgenin iklim koşulları, hava durumu ve nem yapısı göz önünde bulundurulmalıdır. 

Taze tüketim amacıyla yetiştirilen domatesler için sık sulama planlanmalıdır. Sık sulama, meyvenin daha büyük, etli ve sulu olmasına olanak tanır. Sulama sıklığının azaltılması meyvenin kuru madde oranının daha yüksek olmasına yol açar. Bu sebeple salçalık domatesler için sulama aralığı daha uzun tutulmalıdır. İşlenmiş gıdalar için kullanılacak domateslerin sulama aralıklarının amaca yönelik olarak belirlenmesi önerilmektedir.

Yukarıda da ifade edildiği gibi, iyi planlanmış bir damla sulama rejimi, domates yetiştiriciliğinde verimliliği büyük ölçüde artıracaktır.